In mijn praktijk krijg ik regelmatig de vraag wat het verschil is tussen volkoren, meergranen en spelt. In deze blog leg ik je dit verschil uit en vertel ik je waar je op kunt letten bij het maken van een gezonde keuze.
Volkoren
Volkoren producten bevatten alle onderdelen van de graankorrel, dus de meelkern, de kiem en de zemel in de natuurlijke verhouding. Hierdoor bevatten volkorenproducten veel vezels, ijzer en B-vitamines. Het eten van volkoren producten verlaagt risico op bepaalde hartziekten en diabetes type 2. Ook helpen volkoren producten je bij het op gewicht blijven. Doordat ze veel vezels bevatten geven ze je langer een verzadigd gevoel, waardoor het de kans op snacken verkleint. Vezels zorgen er voor dat je koolhydraten langzamer worden opgenomen en dat je glucosespiegel in je bloed minder hard stijgt. Dit zorgt ervoor dat je minder snel geneigd bent deze koolhydraten op te slaan als vet.
Meergranen gezonder dan volkoren?
De naam zegt het al, meergranen producten zijn gemaakt van meerdere soorten granen. Het zegt dus niets over de voedingswaarde van het. Meergranenbrood bevat meerdere soorten graan en kan als basis volkorenmeel hebben. In dat geval heeft het tenminste evenveel voedingsstoffen als volkorenbrood. Als er ook nog gebroken of geplette graankorrels en/of zaden in het brood zijn verwerkt, heeft het vaak zelfs een hoger gehalte voedingsstoffen. Meergranenbrood kan ook van bloem, de basis voor witbrood, gemaakt zijn. In dat geval zal het brood minder voedingsstoffen bevatten dan volkorenbrood, maar meestal wel meer dan witbrood. Dit komt ook weer door de gebroken of geplette graankorrels en zaden die toegevoegd worden. Meergranen producten zijn dus niet altijd een gezonde keuze.
Spelt gezonder dan tarwe?
Spelt is niets anders dan een soort graan net als tarwe. Er zijn nauwelijks verschillen tussen spelt en tarwe als je kijkt naar voedingsstoffen. De granen lijken erg op elkaar. Spelt is niet koolhydraatarm en glutenvrij zoals vaak gedacht wordt. Wel bevat het een andere soort gluten waardoor sommige mensen met een prikkelbare darm spelt producten beter kunnen verdragen dan tarwe producten.
Wist je trouwens dat veel spelt producten maar heel weinig spelt bevatten? Sommige spelt producten bevatten zelfs meer tarwe dan spelt! Producenten doen dit in de hoop dat we meer betalen voor deze producten en zij daardoor meer winst maken. Kijk dus goed naar de ingrediëntenlijst op de verpakking.
Hoe donkerder hoe beter?
Een groot misverstand dat ik vaak tegen kom in mijn praktijk is het feit dat donker brood vaak gezien wordt als een gezonde keuze. De kleur van het brood zegt helaas niets over de voedingswaarde. Donkere broden zijn vaak witbrood dat gekleurd is met gebrande mout. Geen goede keuze dus. Volkorenbrood is van nature licht bruin.
Hoe kun je zien wat de gezondste keuze is?
Hiervoor kijk je het beste op de verpakking van het product wat je wilt kopen. De gezondste keuze is een product dat 100% uit volkorenmeel bestaat. In Nederland is in de wet vastgelegd dat volkorenbrood alleen zo mag heten als het voor 100% uit volkorenmeel bestaat. Voor pasta’s, beschuiten, crackers en ontbijtgranen geldt deze wet helaas niet. Het kan dus zijn dat je bijvoorbeeld een volkoren cracker koopt die naast volkorenmeel ook gemaakt is van bloem. Kijk dus goed op de verpakking.
Tip: De ingrediënten op een verpakking staan in aflopende volgorde, dat betekent dat het ingrediënt dat als eerste vermeld staat het meeste voorkomt in het product. Begint het eerste ingrediënt met ‘volkoren’ dit is de kans groot dat dit product een gezonde keuze is. Bloem en meel zijn een minder gezonde keuze.
Nog even de verschillen tussen bloem, volkorenmeel een meel op een rijtje (zie hiervoor ook de video hierboven):
Bloem
Bloem wordt gemaakt van uitsluitend het binnenste deel van de graankorrel; de meelkern. Alle overige onderdelen, zoals de zemelen en de kiem, worden er na het malen uitgezeefd waardoor er een wit graanpoeder overblijft. Bloem wordt gebruikt voor de bereiding van witbrood.
Volkorenmeel
Volkorenmeel bevat alle onderdelen van de graankorrel, dus de meelkern, de kiem en de zemel in de natuurlijke verhouding. In volkorenmeel zijn de zemelen met het blote oog zichtbaar. Volkorenmeel wordt gebruikt bij de bereiding van volkorenbrood.
Meel
Meel is een combinatie van bloem en volkorenmeel. In de praktijk is dit vaak een verhouding van 50/50. In meel zijn de zemelen met het blote oog zichtbaar. Meel wordt gebruikt bij het bereiden van bruinbrood.
Meer tips over het kiezen van gezonde crackers en ontbijtgranen vind je in onze blogs: ‘Gezonde crackers, waar moet ik op letten?’ en ‘Wat zijn gezonde ontbijtgranen’.
Wat is het verschil tussen koolhydraatarm brood en ‘gewoon’ brood?
Koolhydraatarm brood is brood dat minder koolhydraten bevat. Wettelijk gezien mag je pas zeggen dat brood een verlaagd koolhydraatgehalte heeft als er tenminste 30 procent minder koolhydraten in zitten dan in ‘gewone’ broodsoorten. Koolhydraatarm brood bevat gemiddeld tussen de 5-8 gram koolhydraten per snee. Een ‘gewone’ broodsoort bevat gemiddeld tussen de 13-19 gram koolhydraten per snee.
Je zult misschien verwachten dat koolhydraatarm brood minder calorieën bevat dan gewoon brood. Dit is helaas niet waar. Meestal is een deel van het tarwemeel in koolhydraatarm brood vervangen door sojameel. Sojameel bevat meer eiwitten en minder koolhydraten. Daarnaast wordt er vaak extra vet aan het brood toegevoegd (om de structuur te verbeteren).
Bronnen:
brood.net
foodwatch.org
voedingscnetrum.nl
